خبر یزد - صفحه اقتصاد - استان یزد به عنوان یکی از خشک‌ترین مناطق ایران و حتی جهان شناخته می‌شود. این استان که در مرکز ایران واقع شده، دارای آب و هوایی بیابانی و نیمه‌بیابانی است که ویژگی‌های منحصر به فردی را در مقایسه با دیگر مناطق کشور نمایش می‌دهد. موقعیت جغرافیایی یزد، دوری از دریا و قرارگیری در حاشیه کویر مرکزی ایران، عوامل اصلی شکل‌گیری این شرایط اقلیمی هستند.
میانگین بارش سالانه در استان یزد بین 50 تا 100 میلی‌متر است که این مقدار در برخی سال‌ها حتی به کمتر از 30 میلی‌متر نیز کاهش می‌یابد. تبخیر سالانه در این منطقه به 3000 میلی‌متر می‌رسد که نشان‌دهنده خشکی شدید هوا است. شهر یزد به عنوان مرکز استان، دارای زمستان‌های نسبتاً سرد و تابستان‌های بسیار گرم و خشک است. دمای هوا در تابستان‌ها معمولاً به بالای 40 درجه سانتی‌گراد می‌رسد و در برخی روزها حتی از 45 درجه نیز فراتر می‌رود.
آب و هوای یزد: ویژگی‌ها و چالش‌های اقلیمی یک منطقه خشک

اگرچه بیشتر مناطق یزد دارای آب و هوای بیابانی است، اما برخی نقاط مرتفع مانند شهرستان تفت و بخش‌هایی از بافق از شرایط متفاوتی برخوردارند. در این مناطق مرتفع، زمستان‌ها سردتر و تابستان‌ها ملایم‌تر است. بارش برف در ارتفاعات استان به ویژه در کوه‌های شیرکوه، که مهم‌ترین منبع تأمین آب یزد محسوب می‌شود، امری نسبتاً معمول است. در مقابل، مناطق پست و کویری مانند اردکان و اشکذر دارای آب و هوای کاملاً بیابانی با اختلاف دمای شدید بین روز و شب هستند.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آب و هوای یزد، اختلاف دمای قابل توجه بین روز و شب است که در برخی فصول سال به بیش از 25 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. بادهای کویری و گردوغبارهای فصلی از دیگر مشخصه‌های این منطقه هستند. بادهای موسمی که معمولاً در بهار و تابستان می‌وزند، گاهی باعث ایجاد طوفان‌های شن می‌شوند که مشکلاتی برای ساکنان و کشاورزی منطقه ایجاد می‌کنند.
مهم‌ترین چالش اقلیمی یزد مسئله کم‌آبی است. کاهش بارش‌ها در سال‌های اخیر همراه با برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، باعث افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی و خشک‌شدن بسیاری از قنات‌ها شده است. پدیده فرونشست زمین که در برخی مناطق استان مشاهده می‌شود، نتیجه مستقیم همین بحران آب است. گرمایش جهانی نیز باعث تشدید شرایط خشکی و افزایش دمای هوا در منطقه شده است.
مردم یزد در طول تاریخ با این شرایط اقلیمی سازگار شده‌اند. معماری سنتی یزد با ویژگی‌هایی مانند بادگیرها، خانه‌های گنبدی و کوچه‌های باریک، نمونه بارز این سازگاری است. استفاده از قنات‌ها برای تأمین آب و ساخت آب‌انبارها نیز از دیگر راهکارهای تاریخی برای مقابله با خشکی بوده است. امروزه با رشد جمعیت و تغییر سبک زندگی، این روش‌های سنتی کارایی گذشته را ندارند و نیاز به راهکارهای مدرن برای مدیریت آب و انرژی احساس می‌شود.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی جهانی می‌تواند شرایط یزد را در آینده دشوارتر کند. افزایش دما، کاهش بیشتر بارش‌ها و تشدید خشکسالی از جمله تهدیدهای پیش‌رو هستند. در چنین شرایطی، مدیریت صحیح منابع آب، توسعه کشاورزی پایدار و استفاده از فناوری‌های جدید برای مقابله با خشکی از ضروریات است. برنامه‌ریزی برای توسعه صنایع کم‌مصرف آب و توجه به صنعت گردشگری به عنوان جایگزینی برای فعالیت‌های آب‌بر، می‌تواند به آینده پایدار این منطقه کمک کند.
آب و هوای یزد به عنوان نمونه بارز اقلیم خشک و بیابانی، چالش‌های متعددی را پیش روی ساکنان این منطقه قرار داده است. با این حال، تجربه تاریخی مردم یزد در سازگاری با این شرایط نشان می‌دهد که با مدیریت صحیح و استفاده از فناوری‌های مناسب، می‌توان با این چالش‌ها مقابله کرد. آینده یزد به برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت منابع آب و انرژی و توسعه پایدار منطقه وابسته است. حفظ و احیای روش‌های سنتی مدیریت آب در کنار بهره‌گیری از تکنولوژی‌های مدرن، می‌تواند راهگشای مشکلات ناشی از خشکی در این استان باشد.
مطالعه بیشتر: پیش بینی هواشناسی یزد 24 ساعت آینده | پیش بینی وضعیت آب و هوا یزد فردا یکشنبه 10 فروردین ماه 1404 | آب و هوای یزد